Traditionele methoden van fondsenwerving zoals direct mail of telefonische fondsenwerving kunnen op steeds meer weerstand rekenen bij het Nederlandse publiek. Ook krijgen goede doelen steeds minder subsidies en financiering vanuit de overheid. Daarom zijn goede doelen steeds vaker op zoek naar nieuwe manieren om inkomsten te genereren.
Met dit in het achterhoofd hebben steeds meer goede doelen interesse in het fenomeen sociaal ondernemerschap. Daarbij kijken organisaties naar manieren om commerciële activiteiten te ontplooien om hun sociale missie te verwezenlijken.
In dit artikel gaan we dieper in op waarom sociaal ondernemerschap voordelig kan zijn voor jouw organisatie. Ook hebben we Deon Doornbos van het Leger des Heils geïnterviewd, die ingaat op de 50|50 workcenters, een commercieel bedrijf binnen het Leger des Heils met een maatschappelijk doel. Binnen de workcenters leren mensen arbeidsvaardigheden binnen een prettige en veilige werkomgeving. Hierin leveren ze echte producten en diensten aan echte klanten. Hierdoor ervaren de medewerkers hoe het voelt om ergens bij te horen en mee te draaien in de samenleving.
In het interview gaat Deon onder andere in op de succesfactoren, uitdagingen en lessen bij het ontwikkelen van dit bedrijf binnen het Leger des Heils.
Sociaal ondernemerschap en het Leger des Heils: 50|50 workcenters
Het Leger des Heils is een van de grote goededoelenorganisaties in Nederland die nadrukkelijk aan de weg aan het timmeren is op het gebied van sociaal ondernemerschap. In hun meest recente jaarverslag spreken zij de ambitie uit om met hun 50|50 workcenters meer commerciële activiteiten te ontplooien.
Onder de 50|50 workcenters vallen 12 ‘labels’. Binnen deze 12 labels kunnen cliënten van het Leger des Heils een verscheidenheid aan werk uitvoeren als dagbesteding of reïntegratietraject. Het gaat dan om mensen die om verscheidene redenen een afstand hebben tot de arbeidsmarkt. De klanten voor deze producten of diensten kunnen zowel de consument als organisaties zijn. Enkele voorbeelden van labels zijn:
Een uitgebreider overzicht van de labels en meer informatie vind je op de website van de 50|50 workcenters.
Wij hebben Deon Doornbos, formulemanager van de 50|50 workcenters, een aantal vragen gesteld over het concept.
Het 50|50 concept is niet gestart vanuit financiële doelstellingen, maar juist vanuit de missie en kernwaarden van de organisatie. Volgens Deon heeft iedereen recht op een betaalde baan. Door mee te draaien in de workcenters en daadwerkelijk een product of dienst te leveren draaien de werknemers echt mee en ervaren ze hoe het voelt om ergens onderdeel van te zijn. Ook leren ze zo arbeidsvaardigheden en krijgen ze een ritme aangeleerd. Dit zijn allemaal zaken die hen helpt het gat naar de arbeidsmarkt te verkleinen, wat een van de kerndoelen is van het Leger des Heils. In het kader van de dalende inkomsten uit subsidies zijn de inkomsten die gegenereerd worden een leuk neveneffect.
De belangrijkste mijlpaal volgens Deon is dat klanten tevreden zijn met de kwaliteit en vaker zaken willen doen. Dit bevestigt dat het werk van de medewerkers er daadwerkelijk toe doet en dat ze echt kwaliteit kunnen leveren. Ook heeft dit een positief effect op de eigenwaarde en motivatie van de medewerkers.
Binnen de workcenters loopt het Leger des Heils tegen een aantal uitdagingen aan die het sociaal ondernemen lastig maken.
Zo heeft het werken met de doelgroep van het Leger des Heils consequenties. Het kan voorkomen dat medewerkers door verslavingen of andere omstandigheden een dag niet komen opdagen. Het is dan belangrijk dat je als organisatie de processen goed op orde hebt zodat je kwaliteit kan blijven leveren aan de klant. Ook moeten het product en proces simpel genoeg zijn.
Een andere uitdaging zit in het werken binnen een grote maatschappelijke organisatie waarbinnen iedereen zijn eigen denkwijze heeft. Nog niet iedereen binnen het Leger des Heils is gewend aan de commerciële uitdagingen en manier van denken.
Vooral op het gebied van commercie zijn belangrijke lessen geleerd. Zo moeten de profilering en formule van de activiteiten helder zijn. Dit is belangrijk bij de communicatie en marketing naar potentiële klanten. Bedrijven moeten weten wat ze kunnen verwachten van jouw product of dienst. Als het niet direct helder is waarom het product of de dienst van waarde zijn voor de klant, zullen ze minder snel overwegen om een aankoop te doen.
Ook moet je als organisatie weten wat je wel en niet kan leveren. De producten en diensten moeten goed zijn en de verwachtingen waarmaken. Dit is essentieel voor de klanttevredenheid. Dit is misschien nog wel belangrijker door de doelgroep waarmee de 50|50 workcenters werken. Door de afstand tot de arbeidsmarkt die de medewerkers vaak hebben, is het nog lastiger om zich aan te passen of om te gaan met complexe problemen. Daarom moeten de producten of diensten simpel en behapbaar zijn. Dit is nodig om te waarborgen dat er altijd voldoende kwaliteit wordt geleverd door de werknemers.
Succesfactoren voor sociaal ondernemerschap voor goede doelen
Het voorbeeld van het 50|50 workcenter van het Leger des Heils leert ons een aantal belangrijke lessen over sociaal ondernemerschap voor maatschappelijke organisaties.
Er is een belangrijke wisselwerking tussen de kerntaken van het Leger des Heils en commerciële activiteiten die ze ontplooien. Zo geeft Deon in het interview aan dat juist het vervullen van de kerntaak van het Leger des Heils de belangrijkste ambitie is bij het starten en groeien van de 50|50 workcenters. Zo draagt het ongeacht de financiële resultaten bij aan het verkleinen van de kloof die er is tussen de doelgroep van het Leger des Heils en het bedrijfsleven.
Ook is het belangrijk om binnen de organisatie te kijken naar hoe je met de middelen en mensen die je hebt iets van waarde kan aanbieden aan de klant. Ongeacht hun persoonlijke uitdagingen heeft de doelgroep van het Leger des Heils wel specifieke kennis en vaardigheden tot hun beschikking en een motivatie om er weer bovenop te komen. In de workcenters worden deze vaardigheden benut en wordt bevestigd dat ze wel degelijk waardevol kunnen zijn.
Natuurlijk is de missie een belangrijk onderscheidend vermogen. Maar uiteindelijk moeten het product of de dienst die je levert goed zijn. Als 50|50 Bike geen goede fietsen verkoopt, dan zal succes uitblijven. Een goed product of goede dienstverlening is dan ook een belangrijke randvoorwaarde om te beginnen met sociaal ondernemerschap.
Een heldere profilering is belangrijk voor een goede communicatie en marketing naar potentiële klanten. Klanten moeten weten wat ze kunnen verwachten. Ook moet je als organisatie zeker weten dat je kan leveren wat je belooft. Alleen als je naar behoren of boven verwachting presteert, is de klant tevreden.
Werk samen met andere partijen om je activiteiten van de grond te krijgen. Door een goede samenwerking en goede relaties heb je toegang tot organisaties en beslissers die potentiële klanten kunnen worden.
